Περουτζίνο, Πιέτρο Βανούτσι, ο επονομαζόμενος–

(Perugino, Τσιτά ντέ λα Πιέβε, Περούτζια περ. το 1450 – Φοντινιάνο, Περούτζια 1523). Ιταλός ζωγράφος Είναι άγνωστο ποιος ήταν ο δάσκαλός του, αλλά η φωτεινότητα και η διαφάνεια των πινάκων του μαρτυρούν την επίδραση του Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα. Το 1472 ήταν μέλος της Συντεχνίας του Άγιου Λουκά της Φλωρεντίας και ο Βαζάρι τον συμπεριέλαβε στους μαθητές του Βερόκιο, γεγονός που αποδεικνύεται και από τη σταθερότητα της σχεδίασης και της διάπλασης των μορφών. Τα νεανικά του έργα έχουν χαθεί ή η προέλευσή τους δεν αποδεικνύεται με βεβαιότητα. Το πρώτο σίγουρα δικό του είναι ο Άγιος Σεβαστιανός στο Τσερκουέτο, του 1478· του αποδίδονται, ωστόσο, με αρκετή πιθανότητα, το σχέδιο και ένα μέρος της εκτέλεσης των Σκηνών από τη ζωή του Αγίου Βερναρδίνου, της Πινακοθήκης της Περούτζια (1473). Το 1478 πρέπει να είχε αποκτήσει αρκετή φήμη, γιατί προσκλήθηκε στο Βατικανό για να εκτελέσει τις νωπογραφίες στην αψίδα της κατεστρεμμένης σήμερα βασιλικής. Το 1481-82, μαζί με τον Κόζιμο Ροσέλι, τον Γκιρλαντάιο και τον Μποτιτσέλι, διακόσμησε την Καπέλα Σιστίνα. Από τα έργα που ζωγράφισε εκεί διατηρούνται επίσης η Παράδοσητων Κλειδιών, το Ταξίδι του Μωυσή στην Αίγυπτο και η Βάπτιση του Ιησού. Οι δύο τελευταίοι πίνακες, εκτελεσμένοι κατά το μεγαλύτερο μέρος από βοηθούς, παρουσιάζουν μικρότερο ενδιαφέρον, ενώ ο πρώτος έχει ιδιαίτερη σημασία για τη μελέτη των ερευνών του πλαστικού χώρου κατά την Αναγέννηση. Η κριτική ήταν συχνά αυστηρή με τον Π.· δεν του αναγνώριζε σχεδόν καμιά άλλη αξία εκτός του ότι ήταν δάσκαλος του Ραφαήλ και ότι δημιούργησε δική του τεχνοτροπία, η οποία έγινε σχεδόν συρμός. Ωστόσο συμφώνησε πάντοτε στο ότι ο Π. κατόρθωσε πρώτος να δώσει τόσο μεγάλη έκταση στον πλαστικό χώρο, ότι δημιούργησε μια σοφή και λεπτή συνθετική αρμονία, πολύ κομψές γραμμές και ευγενείς χρωματικές κλίμακες. Είχε εργαστήρια στην Περούτζια και στη Φλωρεντία, όπου οι πολυάριθμοι μαθητές του βοηθούσαν στην εκτέλεση των παραγγελιών. Η κυριότερη περίοδος της ζωγραφικής παραγωγής του (περ. 1478-1500) χαρακτηρίζεται από αριστουργήματα, όπως: ο Ευαγελισμός της Κάζα Ρανιέρι στην Περούτζια (1480), ο Απόλλων και Μαρσύας του Λούβρου (περίπου το 1490), το πολύπτυχο της Έπαυλης Αλμπάνι (1491) στη Ρώμη, η Προσωπογραφία του Φραντσέσκο ντέλε Όπερε (1494) στη Φλωρεντία, το Όραμα του Αγίου Βερνάρδου (1490-1494) στο Μόναχο, το τοιχογραφικό τρίπτυχο της Σάντα Μαρία Μαντλένα ντε Πάτσι (1493-96) στη Φλωρεντία.